Chương trình môn Toán sẽ khắc phục việc 'học vất vả song không để khiến cho gì' - VnExpress

GS Đỗ Đức Thái, chủ biên chương trình môn Toán trong Chương trình giáo dục phổ quát mới, san sớt nhiều thay đổi về môn học.

- Chương trình môn Toán mới được xây dựng trên ý kiến thế nào, thưa giáo sư?

- Chương trình môn Toán mới được ban soạn thảo xây đắp trên phương châm 10 chữ: Tinh giảm, thiết thực, văn minh và khơi nguồn sáng tạo. Nội dung phải tinh giảm, đề đạt những giá trị mấu chốt, nền tảng của văn hóa toán học. Đây là nội dung khăng khăng phải được đề cập trong nhà trường phổ quát, đề đạt yêu cầu nắm bắt nhân thức nhân loại cũng như hứng thú, thị hiếu của người học.

GS Đỗ Đức Thái, chủ biên chương trình môn Toán mới. Ảnh: Quỳnh Trang.

Chương trình chú trọng tính vận dụng thiết thực, kết nối với đời sống thực tế và các môn học khác. Toán học gắn với xu hướng sản xuất hiện đại của kinh tế, khoa học, đời sống thị trấn hội và những khó khăn cấp thiết có tính toàn cầu như biến đổi khí hậu, phát hành bền vững, giáo dục nguồn vốn... Điều này chuẩn y khắc phục hạn chế nhạo của lối dạy và học Toán bây giờ, nặng về truyền thụ ứng thí, khiến môn học nặng nề, tạo phổ thông áp lực cho học sinh.

Tính tân tiến của chương trình môn Toán sẽ giúp sinh viên Việt Nam sau quá trình giáo dục phổ biến có thể hội nhập quốc tế, nhập cuộc được vào hoạt động mua bán công huân toàn cầu. Chúng ta muốn đưa nước nhà đi lên, muốn xây dựng tổ quốc khởi nghiệp thì phải có những nhân loại sáng tạo và do đó giáo dục Toán học nhiều cần khêu gợi sự thông minh ấy ở mỗi học sinh.

Tuy nhiên, chúng tôi cũng muốn để ý thêm rằng, nội dung môn Toán thường mang tính trừu tượng, khái quát. Do vậy, để nắm bắt và học được Toán, chương trình Toán ở trường phổ thông cần bảo đảm sự phẳng phiu giữa "học" và "áp dụng" tri thức vào khắc phục yếu tố chi tiết.

Chương trình môn Toán mới sẽ thừa hưởng và phát huy ưu thế của chương trình hiện hành, có sự phân hóa để đáp ứng ý định của học sinh; quán triệt ý thức "Toán học cho dân chúng", bạn nào cũng được học Toán nhưng mỗi người có thể học theo cách phù hợp với thị hiếu và năng lực. Bên cạnh đó, chương trình có tính thành lập để thi hành chủ trương "một chương trình nhiều bộ sách giáo khoa", dành môi trường thông minh cho tác giả sách và thầy giáo dạy học. 

Do là một phần trong chương trình giáo dục đa dạng tổng thể nên chương trình môn Toán mới vâng lệnh đầy đủ đòi hỏi về phẩm chất, năng lực của sinh viên, tiêu chí, yêu cầu cần đạt, phép tắc giáo dục, đánh giá giáo dục… Việc xây đắp một cách thức toàn thể như thế sẽ giúp chương trình môn Toán và các môn học khác có tính hợp nhất, ngặt nghèo, giảm thiểu được hiện tượng quá chuyên chở cho học sinh khi phải học song song phổ biến môn.

- Vậy những thay đổi căn bản trong chương trình môn Toán mới là gì?

- Về cấu trúc, chương trình môn Toán mới thống nhất từ lớp 1 tới 12, xoay quanh và tích hợp ba mạch kiến thức: Số và Đại số; Hình học và Đo lường; Thống kê và Phần trăm.

Lần trước tiên chương trình bỏ ra thời gian thích đáng để doanh nghiệp các hoạt động hưởng thụ toán học cho sinh viên ở từng lớp, giúp các em vận dụng kiến thức, tài năng, thái độ đã được tích lũy trong khoảng giáo dục toán học và kinh nghiệm của bản thân vào khắc phục một vài điều thực tiễn. Qua đó, học sinh được phát triển năng lực tổ chức và điều hành hoạt động, năng lực tự kiếm được thức và tích cực hóa phiên bản thân; giúp các em bước đầu xác định được năng lực, sở trường nhằm định hướng và lựa chọn nghề nghiệp. Đây cũng là cách tạo dựng vài năng lực cơ bản cho người công lao mai sau và người công dân có nghĩa vụ.

Chẳng hạn, khi học về thống kê sinh viên lớp 6 có thể tích lũy nhiệt độ địa phương tại mốc thời gian một mực trong một tuần lễ; tính trung bình cộng của nhiệt độ, từ đó đưa ra nhận xét về chuyển đổi thời tiết. Tương tự, sinh viên vừa được học về Toán, vừa nắm được kiến thức Địa lý và có ý thức khắc phục nhân tố thực tiễn. Duyệt tiết học, ta có thể dạy về chuyển đổi khí hậu, để các em có tinh thần hơn trong việc kiểm soát an ninh môi trường sống. Một tiết học môn Toán đã thực hiện đa mục đích, vấn đề  trước nay ít khiến được.

Chương trình môn Toán mới sẽ không có các dạng bài tập oằn èo. Ảnh minh họa: Quỳnh Nai lưng.

Ý thức bình thường của chương trình môn Toán mới là giảm nhẹ đòi hỏi về giải bài tập, kiên quyết không đưa tham gia các dạng bài tập mẹo, vằn vèo. Những bài tập như thế (về cơ bản) chỉ để phục vụ việc thi cử chứ không giúp sinh ra và phát hành năng lực cho người học. Đây cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến trạng thái dạy thêm học thêm tràn lan hiện thời và bức xúc của dư luận phố hội về việc con em học toán cực kì vất vả mà không nhân thức để làm cho gì.

Chương trình môn Toán mới yên cầu thầy giáo phải thay đổi phương pháp giáo dục. Chỉ tiêu, nội dung chương trình được xây dựng theo hướng sản xuất phẩm chất và năng lực, vì thế nguyên lý dạy học cũng phải thay đổi cho thích hợp: phải đi từ cụ thể đến trừu tượng, từ dễ tới khó. 

Các giáo viên phải quán triệt ý thức "lấy người học làm trọng tâm", phát huy tính hăng hái, chủ động của sinh viên và chú ý yêu cầu, năng lực kiếm được thức, hình thức học tập của từng tư nhân. Đòi hỏi mới khiến cho người thầy cần doanh nghiệp công đoạn dạy học theo hướng kiến tạo, trong đó học sinh được tham gia tìm tòi, nhận thấy, suy luận giải quyết điều; linh động trong việc vận dụng bề ngoài, công nghệ dạy học hăng hái…

- Vận dụng Toán học sẽ được giảng dạy như thế nào trong chương trình mới khi môn Toán hiện giờ bị đa dạng người nghĩ là học ngừng không nhân thức để làm cho gì?

- Những mạch tri thức gắn liền với cuộc sống rất lưu tâm trong chương trình môn Toán mới. Cụ thể, chúng tôi bỏ ra 21% tổng thời lượng chương trình môn Toán của cả 12 năm cho nội dung về Áp dụng Toán học. Trong đó, 12% tổng thời lượng bỏ ra cho Báo cáo và Xác suất và sẽ được dạy xuyên suốt trong khoảng lớp 2 tới lớp 12. Các giờ thực hành và hoạt động trải nghiệm môn Toán choán 9%, có trong hầu hết lớp, cấp học.

Tính ứng dụng được chúng tôi đòi hỏi trong đòi hỏi cần đạt của từng chủ đề. Ví dụ khi sinh viên học về diện tích hình chữ nhật, thầy giáo phải giúp các em biết ứng dụng kiến thức đó sẽ giải quyết những vấn đề của thực tại cuộc sống xung quanh chính mình. Chuyên đề học tập trưng bày cho học sinh lớp 11 về đồ họa, vẽ khoa học, giúp các em đọc được những bản vẽ căn bản.

Ở lớp 12, chương trình kiến tạo chuyên đề vận dụng Toán học trong các nhân tố liên quan đến nguồn vốn, giúp sinh viên nhân thức ứng dụng tri thức toán học trong giải quyết vài điều về đầu cơ hay lãi suất và mượn nợ của doanh nghiệp tín dụng...

Tóm lại, với thời lượng lớn dành cho nội dung Áp dụng Toán học, tôi tự tín sinh viên sẽ rất yêu thích với môn Toán vì thấy thân cận với cuộc sống.

- Với những thay đổi của chương trình môn Toán mới, ông đánh giá thế nào về tài năng phục vụ của đội ngũ giáo viên hiện nay?

- Nhìn toàn thể, nội dung chương trình môn Toán mới đã tinh giản hơn hẳn so với trước đây. Đương nhiên, ở vài nội dung chi tiết của mỗi khối lớp sẽ có sự đổi mới. Chẳng hạn sinh viên tiểu học sắp tới được học Báo cáo trong khoảng lớp 2, đây là vấn đề không có trong chương trình hiện hành. Tri thức về Con số này được giảng dạy rất bài bạn dạng trong chương trình tập huấn thầy giáo Toán ở các trường Sư phạm trong hơn 20 năm qua. Cho nên, tôi tin rằng thầy cô giáo trẻ hoàn toàn phục vụ được đòi hỏi thay đổi về mặt kiến thức. Phần khó khăn hơn có lẽ thuộc về khối thầy giáo lớn tuổi, nhất là bậc tiểu học. Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có ý tưởnrg chi tiết trong việc tập huấn, bồi bổ và huấn luyện lại hàng ngũ thầy giáo.

Tôi hiểu rất rõ rằng nhân tố quyết định sự chiến thắng của chương trình môn Toán mới chính là đội ngũ giáo viên dạy Toán, những người đồng nghiệp của chúng tôi trên khắp mọi miền của đất nước. Tôi mong rằng, mỗi thầy cô sẽ thấy việc đổi mới là nhu cầu tự thân của bản thân mình, là bổn phận với quốc gia, với các thế hệ học sinh của chúng ta.

Chương trình giáo dục rộng rãi toàn bộ được tạo thành nhị giai đoạn là giáo dục cơ bản (trong khoảng lớp 1 đến lớp 9) và giáo dục định hướng nghề nghiệp (trong khoảng lớp 10 đến lớp 12). Có hai loại môn học yêu cầu và tự chọn lựa ở hầu hết các đơn vị quản lý. Thời lượng rộng rãi môn học và tổng thời lượng học trong năm của chương trình mới, giảm so với chương trình hiện hành. Chương trình mới tuân hành nguyên lý “một chương trình phổ thông bộ sách giáo khoa”. Thời hạn áp dụng chương trình, sách giáo khoa mới theo cách thức cuốn chiếu được thực hiện lờ đờ nhất trong khoảng niên học 2020-2021 đối với cấp tiểu học, từ năm học 2021-2022 đối với cấp THCS và từ niên học 2022-2023 đối với cấp THPT.

Có thể bạn quan tâm: tin tổng hợp